Przepuklina jest problemem zdrowotnym dotykającym zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Jest to przemieszczenie się narządów lub ich fragmentów przez powłoki poza obszar, który jest ich prawidłowym, anatomicznym położeniem. U dziecka przepuklina powstaje najczęściej jako wynik nieprawidłowości rozwojowych w obrębie ścian jamy brzusznej. Zaburzenia rozwojowe struktur anatomicznych prowadzą do powstania ubytków, które nazywa się wrotami przepuklin. To właśnie przez powstałe w powłoce mięśniowej ubytki, tkanki i narządy przedostają się przykładowo do jamy brzusznej. Wrota przepuklin mogą powstać jeszcze w okresie płodowym lub po urodzeniu – jako zaburzenia rozwojowe. Przepuklina może cofać się samoistnie lub pod wpływem delikatnego nacisku i w zależności od jej rodzaju dobierane jest postępowanie medyczne. W większości przypadków powstanie przepukliny sprawia jednak, że konieczna jest operacja przepukliny u dziecka, mowa zwłaszcza o przepuklinie pachwinowej, która jest jednym z najczęstszych operacyjnych schorzeń u noworodków.
Przepuklina ze względu na okres, w którym powstała może mieć charakter wrodzony lub być przypadłością nabytą. W przypadku dzieci najczęściej mówimy o przepuklinach, które są wrodzone. Większość przepuklin znajduje się w jamie brzusznej pomiędzy biodrami a klatką piersiową. Można wyróżnić kilka rodzajów przepuklin w zależności od lokalizacji, w której problem występuje. Możemy wyróżnić następujące rodzaje:
Przepuklina pachwinowa jest to przemieszczenie zawartości jamy brzusznej – jelit i sieci, a czasami też jajnika poza jej obszar przez kanał pachwinowy. Najważniejszym zagrożeniem związanym z jej obecnością jest uwięzgnięcie (stan ten wymaga pilnego leczenia operacyjnego w ramach ostrego dyżuru). Zawartość przepukliny otoczona jest workiem przepuklinowym stanowiącym uwypuklenie otrzewnej. U dzieci przepuklina pachwinowa występuje bardzo często (głównie u noworodków) i niestety nie mija samoczynnie. Jedynym sposobem leczenia jest operacja na przepuklinę.
Przepuklina udowa stanowi mniej niż 1% wszystkich stwierdzanych u dzieci przepuklin w okolicy pachwinowej. Często jest mylona z przepukliną pachwinową. Dokładne badanie fizykalne pozwala jednak na odróżnienie obu przepuklin z dużym prawdopodobieństwem. Podstawową różnicą jest to, że przepuklina udowa leży niżej niż pachwinowa, nie zmierza do moszny (u chłopców), ma też bardziej kulisty kształt.
Przepuklina pępkowa rzadko wymaga leczenia operacyjnego i w zasadzie tylko u dzieci po 3 roku życia. Do tego wieku często zanika samoistnie w wyniku rozwoju mięśni jamy brzusznej. Jeśli leczenie operacyjne jest konieczne, zabieg odbywa się podobnie jak w przypadku pozostałych – w trybie jednego dnia i trwa około pół godziny.
Najbardziej charakterystycznym objawem przepuklin jest uwypuklenie pewnej części ciała, w której doszło do wystąpienia przepukliny (najczęściej w okolicach brzucha). Widoczne uwypuklenie ma postać niewielkiego niebolesnego guzka. Na początku guzek jest mało widoczny, wyczuwalny jedynie po dotknięciu, w miarę upływu czasu zaczyna rosnąć i staje się zauważalny gołym okiem. Zdarza się, że pojawiają się również dolegliwości bólowe, głównie podczas uciskania guza i ogólny dyskomfort. Podczas badania lekarz często jest w stanie dokładnie wyczuć brzegi wrót przepukliny, przez które uwypuklają się narządy.
U dzieci najczęściej występuje przepuklina pachwinowa. Częściej pojawia się u chłopców. Najczęściej jest zlokalizowana po prawej stronie. Jest ona związana z przemieszczeniem najczęściej jelit i czasem jajnika poza obszar jamy brzusznej.
Operacja na przepuklinę poprzedzona jest konsultacją u lekarza specjalisty, który po przeprowadzeniu wywiadu z rodzicami pacjenta i dokładnym badaniu stawia diagnozę, wybiera właściwy kierunek leczenia i w razie wskazań medycznych kwalifikuje do zabiegu. Najczęściej specjalista diagnozuje przepuklinę u dziecka za pomocą badania palpacyjnego. W niektórych, niejednoznacznych przypadkach dodatkowo w czasie konsultacji wykonywane jest badanie ultrasonograficzne (USG). Jeśli podejrzenia o wystąpieniu problemu potwierdzą się, lekarz kieruje pacjenta na operacyjne leczenie przepukliny.
Przed zabiegiem pacjent powinien mieć wykonane wszystkie zlecone przez lekarza badania. Najczęściej są to morfologia krwi (z ostatnich 7 dni) i grupa krwi.
Dziecko w dniu zabiegu powinno być całkowicie zdrowe, bez gorączki, kataru, kaszlu, wymiotów, biegunki i innych objawów infekcji. Na 6 godzin przed planowanym zabiegiem – dziecko nie może spożywać posiłków, nie może też pić. Dokładne zalecenia mogą różnić się w zależności od przypadku medycznego i stanu zdrowia pacjenta. Dokładne przygotowanie do operacji jest przekazywane rodzicom dziecka przez lekarza prowadzącego.
Rodzice zgłaszają się do szpitala w wyznaczonym przez lekarza terminie. Po dotarciu do przychodni należy zgłosić się do rejestracji, gdzie dopełnione zostaną wszelkie formalności przed zabiegiem (zgoda na zabieg, zgoda anestezjologiczna). Następnie pacjent w towarzystwie jednego opiekuna jest odprowadzany przez pracownika rejestracji na oddział szpitalny. Bezpośrednio przed zabiegiem ma miejsce rozmowa z lekarzem operatorem i po niej rozmowa z anestezjologiem. Jest to doskonała okazja na dodatkowe pytania i rozwianie wszelkich wątpliwości związanych z procesem, jakim jest leczenie przepukliny u dziecka.
Sama operacja przepukliny u dziecka trwa około 15-30 minut. Na sali operacyjnej dziecko spędza około 30-60 minut. Operacja na przepuklinę przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym z dodatkowym znieczuleniem miejscowym. Przebieg zabiegu obejmuje identyfikację tzw. wrót przepukliny przez którą przedostają się narządy lub tkanki, odprowadzenie jej zawartości, zszycie wrót przepukliny za pomocą szwów i założenie opatrunków zabezpieczających ranę.
Operacyjne leczenie przepukliny Kraków odbywa się w trybie chirurgii jednego dnia (dziecko kilka godzin po zabiegu zostaje wypisane do domu bez konieczności dalszej hospitalizacji).
Około 3 godziny po zabiegu dziecko może zacząć przyjmować lekkostrawne pokarmy, rozpoczynając od tych w formie płynnej. W pierwszych godzinach po zabiegu dziecku należy podawać leki przeciwbólowe w postaci doustnej lub czopków – zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego i anestezjologa. Podczas operacji stosowane są szwy wchłanialne, które nie wymagają usunięcia. Przez pierwsze 3 dni po operacji dziecko powinno być unieruchomione. W okresie 1-2 tygodni od operacji przepukliny pacjentowi zaleca się ograniczenie aktywności ruchowej, aby nie doprowadzić do rozejścia się szwów. Opatrunki, którymi została zabezpieczona rana po operacji są ściągane samodzielnie przez rodziców dziecka w 5 dobie po zabiegu. Rodzice powinni obserwować miejsce rany i kontrolować proces jej gojenia. W niepokojących przypadkach należy powiadomić o wątpliwościach lekarza prowadzącego.
Termin wizyty kontrolnej wyznaczany jest przez lekarza. Najczęściej pierwsza wizyta po operacji odbywa się po około 6 tygodniach po zabiegu. Jeśli w czasie między operacją, a wyznaczonym terminem wizyty kontrolnej u dziecka pojawiają się niepokojące objawy, należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym.
Leczenie operacyjne przepukliny wiąże się z ryzykiem nawrotu schorzenia, które jest jednak niewielkie. Operacja na przepuklinę może wywołać skutki uboczne, które są charakterystyczne dla leczenia operacyjnego. Niewielkie zaczerwienienie, krwiak, czy zgrubienie w okolicy rany są typowe dla leczenia zabiegowego i nie powinny wzbudzać niepokoju. Podobne objawy mogą utrzymywać się na ciele dziecka nawet do kilku tygodni po zabiegu. Po tym czasie samoczynnie ustępują.
Większość zabiegów mających na celu leczenie przepukliny wykonywane są bezpłatnie dla pacjenta. Operacje przepuklin w Krakowskim CenterMed wykonujemy w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Dla pacjentów, którzy nie mogą skorzystać z finansowania zabiegu z Funduszu istnieje możliwość wykonania operacji na przepuklinę komercyjnie. Skierowanie na zabieg wystawiane jest najczęściej przez lekarza w poradni specjalistycznej w CenterMed. Skierowanie na leczenie przepukliny w przychodni w Krakowie może zostać wystawione również przez lekarza rodzinnego.
W przypadku, gdy operacja na przepuklinę wykonywana jest komercyjnie o cenie zabiegu pacjent jest informowany przez lekarza specjalistę prowadzącego pacjenta. Cena zależy od rodzaju wykonywanego zabiegu, zaawansowania stanu chorobowego i koniecznych do zastosowania procedur medycznych.