Ścięgno Achillesa (inna nazwa: ścięgno piętowe) jest największym ścięgnem w organizmie człowieka i można je bardzo łatwo wyczuć na tylnej powierzchni łydki. Budują go dwa mięśnie – mięsień brzuchaty łydki oraz mięsień płaszczkowaty. Ma ono kształt lejka, jest szerokie i płaskie na górze, grubieje i zwęża się w dole, dochodząc do guza piętowego. Ścięgno Achillesa odpowiada głównie za zgięcie podeszwowe stopy, czyli skierowanie podeszwy bliżej tylnej powierzchni łydki, co odgrywa dużą rolę w chodzeniu i bieganiu.
Krótkie ścięgno Achillesa u dzieci może wynikać zarówno ze skrócenia długości mięśni go tworzących, samego ścięgna lub obu, jak i z przykurczu tych struktur. Objawia się przede wszystkim notorycznym chodzeniem na palcach. Choć zwykle jest to jedynie przemijający z wiekiem nawyk, jeśli chodzenie na palcach utrzymuje się powyżej 3. roku życia, możemy mieć do czynienia właśnie ze skróceniem tego ścięgna. Nie należy niepokoić się, gdy chodzenie na palcach występuje w okresie, gdy dziecko uczy się chodzić – jest to typowy proces.
Objawem, który powinien zwrócić uwagę rodziców, jest chodzenie przez dziecko na palcach po ukończeniu 3. roku życia. Taki wzór chodu spowodowany jest blokadą “podciągnięcia” palców stopy ku górze i rozpoczęcia chodu od pięty. Bardzo często dziecko może odczuwać również ból w okolicy pięty.
Diagnostyka skróconego ścięgna Achillesa polega przede wszystkim na zebraniu przez lekarza POZ czy pediatrę wywiadu oraz wykluczeniu poważniejszych jednostek chorobowych mogących manifestować się u dziecka chodzeniem na palcach. Są to między innymi mózgowe porażenie dziecięce, dystrofia Duchenne’a i inne choroby nerwowo-mięśniowe. Podczas badania fizykalnego dziecka w pozycji leżącej lekarz obserwuje deficyt zgięcia grzbietowego stopy przy wyprostowanym kolanie i pośrednim lub lekko szpotawym (bocznie od linii środkowej) ustawieniu pięty. Warto również wykonać RTG stóp, aby wykluczyć ewentualne wady kostne stóp, które również mogą wpływać na chodzenie na palcach.
Postępowaniem z wyboru jest rehabilitacja poprzez odpowiednie ćwiczenia mające na celu rozluźnienie i przez to wydłużenie ścięgna, lub różnego rodzaju zabiegi manualne czy fizykoterapia.
Jeśli stopa dziecka jest ustawiona permanentnie w zgięciu podeszwowym i nie jest ono w stanie jej wyprostować, mówi się wtedy o stopie końsko-szpotawej i w tej sytuacji rekomenduje się leczenie operacyjne. Techniką z wyboru jest podskórne wydłużenie ścięgna Achillesa.
Wydłużenie ścięgna Achillesa można wykonać techniką klasyczną lub małoinwazyjną.
Technika klasyczna polega na podłużnym nacięciu skóry i tkanki podskórnej, a następnie ścięgna Achillesa w kształcie litery Z. Następnie rozsuwa się końce ścięgna i zszywa odpowiednim szwem, co zapewnia jego wydłużenie. Technika małoinwazyjna natomiast polega na wykonaniu trzech 1-centymetrowych nacięć na skórze i rozciągnięcie ścięgna z tego dostępu. Na koniec na rany zakłada się elastyczne opatrunki plastrowe, a na łydkę gips pomagający w utrzymaniu rozciągnięcia na 4 do 5 tygodni.
Kontrola po zabiegu powinna odbyć się po ściągnięciu opatrunku i gipsu. Wskazane jest wtedy włączenie specjalnych ćwiczeń w celu przywrócenia pełnej ruchomości stopy. Warto również wykonać badanie ultrasonograficzne ścięgna, by ocenić jego spoistość oraz czy prawidłowo się zrosło.
Możliwymi powikłaniami po zabiegu wydłużenia ścięgna Achillesa są:
Ponieważ zabieg operacyjnego wydłużenia ścięgna Achillesa niesie za sobą bardzo mało powikłań, przeciwwskazany jest głównie w sytuacjach, gdy równie dobry efekt terapeutyczny można uzyskać poprzez nieinwazyjne techniki, takie jak rehabilitację.
Zapraszamy do umówienia wizyty z naszymi specjalistami ortopedii dziecięcej w celu oceny konieczności wykonania zabiegu, zaplanowania jego terminu oraz przebiegu opieki pooperacyjnej.